Eski dönem Filozoflarından Epiktetos’dan Mantık dersi alan bir öğrencisi, “ Mantığı ispat bilimi olarak anlatıyorsunuz: O halde mantık dersi almanın gerekli olduğunu ispat ediniz” der ve hocasını sorgular.
Epiktetos öz bir cevap verir: “Peki ispatımın iyi olduğunu nasıl bileceksin?”.
*
Mantık.
Günlük konuşmalarımızda pek çok kez kullandığımız bir terim.
Aslında bir bilim.
Hatta bütün bilimlerin çıkış noktası.
Tıpkı felsefe gibi.
*
Evet; neyin iyi, neyin kötü olduğuna nasıl karar vereceğiz?
Ya da doğru nedir, yanlış nedir?
Hangi söylediğimiz ne kadar tutarlıdır ya da hangi sebep-sonuç ilişkisini doğrulamaktadır?
Veya tutarlılık nedir?
Bilgi mi tutarlığı, tutarlılık mı bilgiyi gerektirir?
Tutarlılık ve olgusal kanıtlar, Mantığın iki olmazsa olmaz koşulu ise nedir bu kadar bol keseden sallamalar?
Dur durak bilmeden karşımızdakine “mantıklı ol”, “bu sözünde mantık yok” demeler.
Biz mi Kargaları, Kargalar mı bizi kılavuz alacak?
Sabah söylediğimizi akşam söyle/ye/miyorsak, başkasından mantıklı olmasını beklemenin mantığı nerede peki?
Gece karanlığında ıslık çalıp, gündüz kabadayılığını nasıl anlatırız kendimize?
Peki, bilir misiniz: Dönme dolabın da bir mantığının olduğunu?
Bir mekanizmasının, dişlilerinin, dönme zamanının olduğunu?
O mekanizmanın da, dişlilerinin de, zamanlamasının da ayrı bir mantığı olduğunu?
Bu sistemi keşfedenin, mantıklı bir neden sonuç ilişkisi kurmuş olduğunu?
Anlayacağınız dönme dolabın bile bir mantığı varken, sizin gece ıslık çalıp, sabah cakanızın mantığı nedir?
Düşünmediniz biliyorum.
Düşünseydiniz iki de bir her karşılaştığınız insana;
Her karşılaştığınız fikre;
Her karşılaştığınız duruma;
“Mantıklı ol kardeşim” demezdiniz.
Olur da günün birinde, biri çıkar da: “ Peki, mantık ne, mantıklı olmak ne kardeşim” diye sorarsa, ne olacak haliniz?
Siz siz olun olgusal ve tutarlı davranın: Dönme dolaba binin ama dönme dolap olmayın.
Epiktetos’u rahat bırakın.
Öleli 1.900 yıl olmuş.
Not: Epiktetus olarak da bilinir.
kaynak: https://www.habergazetesi.com.tr/yazarlar/19807/mantik
Bu yazı habergazetesi.com’da 09.03.2020’de yayınlanmıştır.